مؤلفه‌های دکترین مقاومت امام خمینى (ره)

مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در مراسم سی‌امین سالگرد ارتحال حضرت امام (ره) یکى از توانایى ‏ها و ظرفیت ‏هاى نظام جمهورى اسلامى را قدرت مقاومت بر مبناى تفکر امام (ره) دانستند و تأکید کردند: «در ادبیات سیاسى بین‏المللى از این موضوع به‏عنوان «مقاومت به شیوه امام خمینى (ره)» یاد مى‏شود و برخى سیاستمداران و صاحب‏نظران برجسته غربى نیز در این زمینه مقاله نوشته‏ اند و از آن به‏ عنوان «دکترین مقاومت خمینى» نام‌برده و تأکید کرده‏اند، این دکترین مقاومت، شاه رگ‏ هاى سیطره غرب و آمریکا را هدف گرفته است. ایشان با تأکید بر اینکه راز ماندگارى نظام جمهورى اسلامى، خط مقاومت و ایستادگى و خط استفاده از ظرفیت‏هاى داخلى است، افزودند: «ارزیابى صحیح از جبهه مقاومت نشان مى‏دهد که این جبهه امروز در منطقه و حتى در مراکزى فراتر از منطقه، در منسجم‏ ترین وضعیت خود، قرار دارد و این یک واقعیتى است که باید در محاسبات لحاظ شود.»
تأکید رهبر معظم انقلاب بر دکترین مقاومت امام خمینى (ره) باعث شده تا بررسى مؤلفه‌های این دکترین و نتایج آن به‏عنوان یک ضرورت مطرح شود. در واقع دکترین امام همان دکترین معروف به گفتمان مقاومت است؛ اما سؤال اینجاست که مهم‏ترین مؤلفه‌های این دکترین و گفتمان چیست؟ اما دکترین مقاومت امام خمینى (ره) از چه مؤلفه‌هایی تشکیل شده است:
۱- اسلام‏خواهى: یکى از مهم‏ترین ویژگى‏هاى گفتمان مقاومت تأکید بر آموزه‏هاى اسلامى است. این گفتمان بیشترین تمرکزش بر اسلام‏گرایى و اسلام‏خواهى است. در واقع محور مرکزى این گفتمان، اسلام‏خواهى است که به تبعیت از آموزه‏هاى اسلام، شکل‏گرفته است.
۲- صلح ‏طلبى: گفتمان مقاومت ضمن تأکید بر ایستادگى در برابر استکبار و نظام سلطه، همواره خود را به‏عنوان گفتمانى صلح‏طلب معرفى کرده است. معناى این سخن آن است که بیشترین تمرکز این گفتمان در برابر پدیده‏ هاى بین‏المللى، تأکید بر صلح ‏طلبى و دورى از جنگ و خشونت است.
۳- استقلال‏طلبى: گفتمان مقاومت همواره با رد هرگونه وابستگى به بیگانگان بر استقلال‏طلبى تأکید داشته است. در واقع عنصر استقلال‏طلبى به این گفتمان در بین جنبش‏ها و مکتب‏هاى سیاسى جایگاه ویژه‏اى بخشیده است.
۴- مبارزه با استکبار و سلطه ‏ستیزى: شاید بتوان فلسفه وجودى گفتمان مقاومت را مقابله با گفتمان سلطه تعریف کرد. در واقع این گفتمان زمانى قوام یافت که در مقابل خود نظام و گفتمانى به نام سلطه را دید که فارغ از هرگونه چارچوب اخلاقى، علیه ملت‏ها ظلم مى‏کند. گفتمان مقاومت پاسخى به این ظلم و جور بود.
۵- مبارزه با فتنه مذهبى و طایفه‏ اى: ایجاد درگیرى‏ هاى مذهبى و طایفه ‏اى در کشورهاى منطقه بعد از ۱۱ سپتامبر به‏ صورت جدى در اولویت آمریکا و رژیم صهیونیستى قرار گرفته است. افغانستان، پاکستان، عراق و لبنان نقاط بحرانى بودند که پتانسیل‏ هاى این فتنه را داشته و هدف اصلى هم ضربه به منافع جمهورى اسلامى ایران و محور مقاومت در این کشور‌ها بوده است. در این چارچوب براى خنثى‏سازى این فتنه، دیپلماسى نظام جمهورى اسلامى ایران منطبق بر بیانات مقام معظم رهبرى (مدظله‌العالی) «اصل همدلى امت اسلامى» و دکترین امام خمینى (ره) به‏                                     صورت فعال درآمد و تلاش‏هاى زیادى نیز در این راستا صورت گرفت که دستاوردهاى خوبى، هم براى مقاومت و هم براى جمهورى اسلامى ایران به ارمغان آورد.
۶- تشکیل جبهه ضد استکبارى: پس از پیروزى شکوهمند انقلاب اسلامى و حرکت به سمت مرکز زدایی از غرب با محوریت ایران، نگاه دیگرى نسبت به تعامل با دیگر کشورهاى جهان صورت گرفت. با توجه به این اصل و وجود دولت‏هاى استقلال‏خواه و مردم‏گرا در دیگر مناطق جهان که در امر مبارزه با امپریالیسم آمریکا کاملاً با ایران همسو بودند، فرصتى تاریخى براى تشکیل یک جبهه ضد امپریالیستى فراهم شده است. این وضعیت براى جمهورى اسلامى ایران و جبهه مقاومت بسیار مهم است؛ چراکه به این وسیله به مقابله با آمریکا و جلوگیرى از استمرار هژمونى آن پرداخته است.
۷- تلاش براى اتحاد جهان اسلام: جهان اسلام با توجه به اهرم‏ هاى قوى اقتصادى و موقعیت خاص جغرافیایى و سابقه غنى فرهنگى، به ‏خوبى قادر به ایفا نقش مهم در جهان آینده خواهد بود و درصورتی‌که چنین جامعه‌ای متحد شوند، کشورهاى مسلمان به ‏عنوان یک محور قوى و مؤثر در شرایط نوین بین ‏المللى مطرح خواهند شد. جمهورى اسلامى ایران با قدرت فرهنگى و پرستیژى که در جامعه جهانى و جهان اسلام دارد، راهبرد وحدت را به ‏عنوان یکى از اصول خود در سیاست خارجى بر اساس دکترین مقاومت حضرت امام (ره) مطرح نموده است.
آثار و نتایج دکترین مقاومت امام خمینى (ره) در حوزه مسائل منطق ه‏اى و جهانى‏
- رها شدن از سلطه قدرت‏هاى خارجى و حفظ استقلال‏؛ تعامل با سایر ملت‏ها و دولت‏ها بر اساس عدالت و عزت و فراهم‏سازى بستر توسعه و تعالى مادى و معنوى کشور بر اساس ایده نه شرقى نه غربى‏؛ تبدیل ایران به یک قدرت منطقه‏ اى و فرا منطقه‌ای تأثیرگذار در معادلات منطقه‌ای و جهانی؛ تأثیر جدى بر حرکت‏هاى رهایی‌بخش در جهان اسلام و خارج از آن، به‏ گونه‏اى که اکنون فرهنگ مقاومت را مى‏توان به‌عنوان یکى از مهم‏ترین دستاوردهاى انقلاب اسلامى موردمطالعه قرار داد؛ ظلم‌ستیزی و دفاع از مستضعفان در برابر ستمگران و نفى هرگونه ستمگرى و ستم‌کشی؛ پدید آوردن جریان مقاومت اسلامى در منطقه در برابر رژیم صهیونیستى و پیروزى مقاومت در جنگ‏هاى ۳۳ روزه، ۲۲ روزه، ۸ روزه و ۵۱ روزه و بحران سوریه و عراق و...؛ ایجاد و تقویت روح مبارزه، مقاومت و ایستادگى در ملت‏هاى جهان براى مبارزه با آمریکا در حوزه‌های فرا منطقه‌ای همچون ونزوئلا، بولیوی و...؛ صدور فرهنگ و تفکر مقاومت و الگودهی بسیج و حرکت مردمى به تمام ملت‏هاى آزاده‏؛ ایجاد اعتمادبه‌نفس در امت اسلامى براى حرکت به ‏سوى آینده‏اى روشن‏؛ احیاى عزت اسلامى و قدرت جهان اسلام و همگرایى در بین کشورهاى اسلامى‏؛ جهان ى‏سازى مبارزه با رژیم اشغالگر قدس‏.
در واقع، در شرایط کنونى مقاومتى که در سطح داخلى، منطقه ‏اى و جهانى نهادینه‌شده و خود را به‏ عنوان یک گفتمان مؤثر و صاحب نفوذ معرفى کرده است نتیجه دکترین مقاومت امام خمینى (ره) است.